Regl İzni
Fotoğraf: Anonim
Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Yolunda...
Kadın hakları hareketlerinin ilk adımları, Aydınlanma Çağı’nda başlamış, modern kadın hakları hareketlerinin ilk dalgası, 20. Yüzyılın başında, toplumsal cinsiyet eşitliğini de kapsayan ikinci dalga ise 60’lardan sonra başlamıştır. İlk dalgayla birlikte kadınlar, çalışma, eğitim, seçme ve seçilme hakkını elde etmiş; ikinci dalgayla birlikte sivil ayaklanmalar ve sosyal hareketler ile erkek egemenliği ve ayrımcılık gibi konular sorgulanmaya başlamış, kürtaj, cinsellik ve istismar gibi konulara yer verilmiş; üçüncü dalgada ise toplumsal cinsiyet ve kadının cinsel kimliği derinlemesine sorgulanmış ve kimlik mücadelesi başlatılmıştır.
Toplumsal cinsiyet eşitliği için verilen mücadele, dünyanın hemen her yerinde, hala devam etmektedir. Regl izni ise bu yolda elde edilmesi için uğraşılan haklardan bir tanesidir.
Kadın hareketlerinin ilklerinde, Aydınlanma Çağı'nın ilk hareketlerinin başında, 20.Modern Yüzyılın başında, Toplumsal ağırlık geliştirmesini Sonra Ikinci dalga im 60'lardan Sonra Başlamıştır. İlk dalgayla birlikte kadınlar, çalışma, eğitim, bir eşya zevki almalı; ikinci dalgayla birlikte sivil ayaklanmalar ve sosyal hareketler ile erkek eğitim ve öğretim gibi konular başlatılmaya başlanmış, cinsellik ve örnek gibi sorgulanmış yer; dalgada uygulanmış ve gerçek bir bakış açısıyla sorgulanmış kimlik tartışması başlatılmıştır.
Toplumsal adalet için verilen mücadele, hemen her yerde, hala devam etmektedir. Regl izni ise bulaşmak için uğraşılan haklardan bir tanesidir.
Regl İzni Neden Gereklidir?
Regl dönemi pek çok kişinin ağır geçirdiği bir süreçtir. Karın ve kasıklarda şiddetli ağrı, baş ağrısı, aşırı yorgunluk ve çalkantılı ruh hali, bu süreçte yaşanan semptomlardan sadece bazılarıdır. Bu dönemi ağır geçiren kişiler, özellikle reglinin ilk 2-3 gününde, yataktan çıkmakta bile zorlanabilirler. Okul döneminde regl ağrıları için rapor alınabilse de çalışma hayatında bu durum pek de kolay değildir.
Regl izni, regl olan kişilerin bu dönemde işten 1-2 günlüğüne izin almak için yasal bir hak talep etmeleri durumudur.
Regl İzni Nasıl Ortaya Çıkmıştır?
Regl izni, ilk olarak Japonya’da ortaya çıkmıştır. İkinci Dünya Savaşı’ndan hemen sonra Japonya’da 1947 Çalışma Standartları Yasası’na göre, ağrılı dönemleri olan veya dönem ağrılarını şiddetlendirebilecek bir işi olan herhangi bir kadına “fizyolojik izin” verilmeye başlanmıştır. 1989 yılında Japonya’da yapılan bir araştırma, 987 sendikanın %95.5’inin, kadın çalışanlarına regl izni verdiğini göstermiştir.
Regl İzni Hangi Ülkelerde Uygulanmaktadır?
Filipinler: 1987 yılında Filipinli Kadın İşçiler Hareketi, yürüttüğü kampanyayla “ağrıların en dayanılmaz olduğu reglin ilk günlerinde ücretli izin kullanılması” için yasal düzenleme talebi içeren binlerce imzayı Çalışma Bakanlığına göndermiş ve regl izni hakkını kazanmışlardır.
Tayvan: 2013’ten itibaren, tüm işçilere verilen 30 günlük yarı ücretli hastalık iznine ek olarak, kadınlara yılda üç gün adet izni garanti etmektedir.
Çin: Ülkede regl döneminde olan kadın işçilerin düşük sıcaklıklarda ve yüksek performans gerektiren işlerde çalıştırılması yasaklanmıştır. Birçok sektörde ise kadınların regl dönemlerinde iki günlük ücretli izin kullanmalarına, idrar testi yaptırma koşuluyla, yasalarla olanak tanınmaktadır.
Endonezya: 1995 yılında yaklaşık 8 bin kadın işçi greve çıkarak, 2 günlük izin kullanma hakkını elde etmişlerdir, ancak karar, 1997’de yılında aynı taleplerle yapılan ikinci bir greve kadar uygulanmamıştır. Grev sonucunda kadın işçilerin diğer talepleriyle birlikte regl izni talebi de kabul edilmiştir.
İtalya: 2017 yılında 4 kadın milletvekili tarafından kadınların regl döneminde izin kullanabilmeleri üzerine hazırlanan yasa tasarısı parlementoya sunulmuş, parlamento ise şirketlerin şiddetli menstrual krampları olan kadınlara üç günlük ücretli izin teklif etmelerini gerektiren bir yasa tasarısını onaylamıştır. Kadınların bu izinden faydalanabilmeleri için doktor muayenesinden geçmeleri ve gerçekten ağır bir regl dönemi geçirip geçirmediklerinin belirlenmesi gerekmektedir.
Türkiye'de Regl İzni Uygulanıyor Mu?
Türkiye’de regl izni ilk olarak 2004 yılında yalnızca “ağır ve tehlikeli işler” kapsamına giren işlerde çalışan kadınlara, 5 gün süreyle tanınmıştır. Ancak Ağır ve Tehlikeli İşler Yönetmeliği’nde yer alan bu madde, pratikte uygulamaya geçmemiştir.
İlerleyen zamanlarda, tekstil ve konfeksiyon sektöründe yer alan bazı işler “ağır ve tehlikeli işler” kapsamına alınmış, fakat bir takım tartışmaların sonucunda bu işler “ağır ve tehlikeli işler” kapsamından çıkarılmıştır. 2013 yılında çıkarılan bir yönetmelikle Ağır ve Tehlikeli İşler Yönetmeliği ise tümüyle yürürlükten kaldırılmış ve regl iznine yönelik atılan tüm adımlar silinmiştir. Ülke genelinde regl izni olmasa da bazı kurumlar ve kuruluşlar regl iznini uygulamaktadır.
Türkiye'de Hangi Kuruluşlar Regl İznini Uygulamaktadır?
İzmir Barosu: Türkiye’de bir ilke imza atan İzmir Barosu Yönetim Kurulu, baronun kadın çalışanlarına her ay, belirledikleri bir günü regl izni olarak verme kararı almıştır.
Tunceli Belediyesi: İzmir Barosu’nu takiben, Tunceli Belediyesi de her ayın bir gününü regl izni olarak, çalışanlarına bu açıklamayla sunmuştur: “Belediyenin tüm hizmetlerinin ve gerçekleştireceği projelerin, her türlü ayrımcılığa karşı cinsiyet eşitliğini esas alacak biçimde dizayn edilmesine katkı sunmak için kadın meclislerimiz ve komisyonumuz bu çalışmalarını sürdürüyor. Bu anlamda toplumsal cinsiyet eşitliği ilkemize dayanarak kadın çalışanlarımıza, her ayın belirledikleri bir günü regl izni verme kararı aldık.”
Zomato: Uluslararası bir şirket olan Zomato, faaliyet gösterdiği tüm ülkelerde, çalışanlarına senede 10 günü regl izni olarak sunma kararı almıştır.